Bence Türk edebiyatının başyapıtlarından birisi olan, Kalimerhaba İzmir'den sonra, Can Eryümlü'nün yeni romanını heyecanla bekliyordum. Nihayet 'Sakız'ın Gözyaşları' okurlarla buluştu.

Ön kapaktaki yazı karakterlerinden, fon rengine, Eugene Delacroix tablosundan, arka kapaktaki yazarın güler yüzlü resmine kadar zarif bir paket içine yerleşmişti. Daha kitabı okumaya başlamadan arka kapakta gözüme çarpan, "İlyas ya da İlias olarak doğmak senin seçimin miydi? Yaptığın tek seçim işkencede konuşmak olmuş, ama öldürttüğün adamın oğlu sana düşman değil. Seçmediklerinle suçlanırken seçtiğin hatadan bağışlanmışsın. Ne yaşam ama!" alıntısı ise şimdiden heyecanlı ve düşündürücü bir okuma serüveninin başlayacağını muştuluyordu.

339 sayfalık okuma yolculuğum boyunca sık sık "işte edebiyatın dönüştürücü gücü" diye düşündüm. Yazar, bir okur olarak beni roman kahramanı mimar Fatih'le birlikte yeni bir öğrenme sürecine sokuverdi. Ben de Fatih gibi ilk önce, Türk-Yunan ilişkileri, yaşanılan savaşlar, krizler, ölen binlerce insan hakkında bana öğretilenleri savundum. Hırslandım, kızdım, öfkelendim. Kendimi zaman zaman aptal gibi hissettim. Okudukça yeniden kızdım, yeniden duruldum ama sonunda bize öğretilenleri sorgulamaya başladım.

Eryümlü, Fatih'e ve bana önce bakmasını öğretti. Sonra gezdirdi. Araştırmanın tadını yaşattı ve nihayet yeniden ve yaşayanlardan öğrenmeye başladık.

Ülkem, Avrupa, Yunanistan, hatta dünya halkları hakkında öğrendiğim her yeni gerçek Fatih gibi beni de çok sarstı, ama her sarsıntıda, hem kendim, ülkem, tarihim hakkında yeni şeyler öğrendim, hem de yaşamlarımızı yeniden gözden geçirdim. Nasıl öğrenmemiz gerektiğini, dili, dini, ırkı, rengi ne olursa olsun halklara anlatılan resmi tarihlerin sadece yönetenlerin işine geldiği gibi kurgulandığı gerçeğiyle yüz yüze geldim. Yakın tarihimizi sadece okullarda ezberletilen bilgilerle öğrenmenin, başka ülkelerin insanlarına karşı oluşan duygu ve düşüncelerimizi nasıl belirlediğine şahit oldum. Aynı biçimde eğitilen başka ülke insanlarının da bizler hakkında oluşturduğu önyargıların pek de farklı olmadığını üzülerek gördüm. Zaman zaman kendimden utandım.Gezmenin, görmenin, insanları dinlemenin, önyargılardan kurtulmanın önemini bir kez daha anladım.

Kitabın ilk sayfasındaki Goethe'nin "Tarihi anlamayanlar onu bir daha yaşamak zorunda kalır,' sözlerinin gerçekliğini yüreğimde hissettim. Ülkeleri yönetenlerin çıkarları uğruna halkları gerçek tarih bilincinden neden ve nasıl uzak tuttuğunu ve gene kitabın girişinde yer alan "Tarih tekerrürden ibarettir" sözünün neden Türk'lere ait olduğunu yeniden fark ettim.

İnsanları etnik veya dini nedenlerle birbirine düşürmeye devam eden, para kokulu kanla beslenen uluslararası emperyal sermayenin bütün ülkelerde benzer senaryoları yaşama geçirdiklerine bir kez daha şahit oldum. Sakız'da gözyaşlarını akıtan oyunların, Çeşme'nin ya da dünyanın bir başka yerindeki herhangi bir bölgenin gözyaşlarıyla aynı olduğunu hissettim. Bir yandan  öğretilen "nefret" duygusunun  koşullar uygun olunca ne kadar  büyük bir hızla katlanarak büyüyebileceğinden korkarken, diğer yandan yaratıcılığın, anlayışın, sevginin, iletişimin insanda yarattığı mucizelere tanık oldum.Seçmedikleriyle suçlananların, onları  yönetenlerin yarattıkları sistemlerle ilişkisini yeniden sorguladım.

Bu romanda Eryümlü'nün akıcı, yalın diliyle, kurgusuyla ve anlatımıyla zihnimde yarattığı ezber bozduran tarihsel birikimine, felsefi derinliğine, doğanın rengini, kokusunu, yemeklerin tadını hissettiren edebi yeteneğine hayran oldum. Çünkü tarihi bilgilerin roman diline yedirilerek anlatımın kuruluktan ve didaktiklikten kurtarılması, büyük bir çaba ve birikim gerektirir. Çünkü diyalektik düşünce tarzını içselleştirmiş bir zihne ihtiyaç vardır.

Bu romanla, Çeşme'nin doğal güzelliklerini, tarihsel  geçmişini ve insanlarını  yeniden keşfettim. Zorluklara direnen ağaç olarak bilinen ve insan sağlığı için çok değerli olan  Sakız ağacından ismini  alan adayı, şimdiki zamanda ve geçmişte sokak sokak dolaştım. Kiliselerini, lokantalarını, kırlarını, evlerini gezdim. Adalılarla sohbet ettim, şarkılar söyledim.

Sakız'ın Gözyaşları'nı bitirdiğimde edebiyatın insanlığı iyiye, güzele, adalete, barışa doğru  dönüştürebilecek en değerli sanat dallarından birisi olduğu kadar, çok değerli bir eğitim aracı da olduğuna bir kez daha inandım.

Bir okur olarak hangi bilginin kimlerden ve nasıl öğrenileceğinin çok önemli olduğu günümüz koşullarında, resmi tarihe alternatif olarak kurgulanan, araştırmalara dayalı ve ezberlerimizi bozabilen edebi eserlerin çoğalması dileğimle Eryümlü'ye ve Pupa Yayınlarına çok teşekkür ediyorum. (NSS/BÇ)

Nevzat Süer Sezgin

Bir toplumu tankla topla yıkamayabilirsiniz. Ama o toplumu uzun vadede dönüştürerek duyarsız, yönetenlerin yap dediğini yapan, tüket dediğini tüketen bir topluma dönüştürebilirsiniz. Bunun için en etkin silah, o toplumun bireylerinin düşünme yetilerini zayıflatmaktır. sadece 'büyüklerinin' bellettiği düşünce kalıplarının dışına çıkamayan, öğretilen bilgilerden hiç kuşku duymayan, farklı söylemlerin ve davranışların ardında art niyetler arayan, ezber yoluyla zihinleri kelepçelenmiş insanlardan oluşan toplumumuzun sorun çözememe, sorunları bir çile yumağına dönüştürme hastalığı, demokratik düşünce ve davranışları geliştiremeyişimizin en önemli sebebidir. Ezber, hiçbir sınır tanımadan düşünebilmeyi ve böylece yaratıcı zekânın gelişmesini engeller.

İki yazar. Handan Gökçek ve can Eryümlü insanları etnik veya dini nedenlerle birbirine düşürmeye devam eden. kan kokulu parayla beslenen uluslararası emperyal sermayenin, nefret duygusunu nasıl öğrettiğini, koşullar uygun hale getirilince nasıl kitlesellestirilebileceğini. Bunların sistemlerle ilişkilerini romanlarında bizlere aktararak ezber bozuyor.

Nevzat Süer Sezgin

Nevzat Süer Sezgin: Sizler yakın tarihimizi ana tema olarak alan romanlar yazdınız. Neden?

Can Eryümlü: - Merak... Ben merak edip bilmediğim, anlatılanlarla yetinemediğim, hatta doğrulumundan kuşkulandığım bir takım konulan öğrenmek için okudukça, oluşan birikim kendine bir mecra yaratıp akli. Nezle gibi... Sonra o notların bir sıraya, sisteme sokulması gerekti. İşte roman o aşamada gelişti. Önce Kalimerhaba İzmir adlı roman çıktı. Ama nezlenin arkası kesilmiyordu. Sakız'ın Gözyaşları geldi ardından. Okuyanlar, hakkında yazanlar bunların birer dostluk romanı olduğunu söylüyor. Mesajı veremedim mi acaba diye düşünüyorum. Çünkü iki roman da iki ulus arasında dostluğun oluşmayacağım, oluşmaya bırakılmayacağını anlatıyor. Düşünsenize, iki ulus da kendi bakımsızlıklarını birbirleriyle savaşarak kazandı. Bu işte bir enayilik yok mu? Bizi savaştıracakları daha dört, beş ciddi sorun var aramızda. Zaman zaman buzluktan biri, ikisi çıkartılıp canlandırılıyor. Haaydaaa iki tarafta da ahali ayağa kalkıyor, baltaları topraktan çıkarıyor. İki ulusun da iplerinin kendi ellerinde olmadığının anlatılması gereklisine olan inancım beni bu uzun vadeli çalışmaya yöneltti.

Handan Gökçek: - Bu romanın konusu uzun zamandır aklımı kurcalıyordu ve yine uzun zamandır özelikle yakın tarihimizin kalın örtülerle üzerinin örtülmeye çalışıldığını düşünüyordum. Mübadele dönemi üzerine yaptığım bir araştırmada özelikle Bilgi Üniversitesinin “Ege’yi Geçerken” adlı bir kitabında rastladığım şu bilgi beni bu romanı yazmaya ikna etti diyebilirim: 1923 ve 1998 yılları arasında yayınlanmış 105 Türk yazarına ait rasgele seçilmiş 290 adet roman ve 60 ciltte toplanmış hikâye temel alınarak yapılan bir incelemenin sonucunda 1923 -1980 arasında özelikle 1960 yılına kadar, edebiyatta mübadeleyi konu alan kitaplar oldukça azdır. Genellikle mübadele bu kitaplarda yan tema olarak ya da dolaylı bir biçimde anlatılır. Ayrıca mübadele olayı yazarlarının siyasi ideolojilerine göre de farklı biçimlerde yorumlanmıştır." Ayrıca Mübadelenin Türk ve Yunan edebiyatına nasıl yansıdığım anlamak için de her iki ülkenin İni döneminin anlattığı epey roman okudum. İlginçtir. Yunan edebiyatında mübadele 30 Kuşağı edebiyatını yaratmış ve bu kuşağın edebiyatçılarının yaklaşık yüzde sekseni Anadolu kökenli, mübadele birinci kuşak mübadil olan yazarlar tarafından yakılırken “biz" bakış açıcıyla yazılmış, ikinci kuşak diğerini "öteki" yapmış üçüncü kuşakta ise öteki 'düşman" taraf olmuş. Biliyorum ki edebiyatın tuttuğu tarihin üzeri örtülemiyor, bu romanı yazmamın en büyük nedeni de budur. Ülkemin özellikle yakın tarihine uzaktan değil de tam da içinden bakmak istedim.

“BİZİM SORUNUMUZ UNUTMAK”
Nevzat Süer Sezgin: Her iki romanda bir bakıma tarihi romanlar sınıfına sokulabilir. Nasıl bir ön çalışma yapımız? Ne kadar zamanınızı aldı?

CE - Önce okudum tabii. Sonra havasım koklamak, ruhunu hissetmek için gidip gördüm. Gezdim. Araştırdım. On beş yıl süren hır süreç oldu bu. Orada şunu fark eltim: Yunanlılar günlük yaşamlarının bile her aşamasını tarihle yaşar, geçmişle beslenirken biz çoğu konuda kör kütük cahildik. Hangi yöntem daha sağlıklı bir toplum oluşturur bilmiyorum, ama iki tarafın Zerdüştleri böyle buyurmuştu. Bizdeki bilinçli suskunluğun Osmanlı'nın son yüzyılında peşi peşine yaşanan travmaların, inanılmaz trajedilerin, anavatan sayılan Balkanların yitirilmesinin, çevredeki farklı etnik kökendeki Müslümanların ihmal edilmiş Anadolu'ya doluşturulmasının, o göçmenlerin yarıya yakınının birkaç yıl içinde ölüp gitmesinin unutulması, üzerinin örtülmesi, o acıların sürekli yaşanmaması, artık komşularımız olan eski düşmanlarımızla kan davasının sürdürülmemesi resmi ideolojimiz oldu. Ama bezginleşmiş, neredeyse sıfırı tüketmiş halk da unutmayı seçti. Çocuklarına aktarmadı yaşadıklarını. Ne tarihi araştırma, ne öykü, ne roman çıktı o dönemle ilgili. Bir “Şvayk” yazılamadı bizde örneğin. Dolayısıyla bizim sorunumuz Kürt, Ermeni, Yunan, Bulgar sorunu değil unutmak oldu. Hastalığımızın adı, amnezi! Ama iki tarafta da üçüncü kuşaktan birtakım zıpçıktılar çıkıp, o konulan deşmese öylece sürüp gidecekti bizdeki uyurgezerlik, onlardaki hamaset tıkıştırması.

H.G. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınlan tarafından basılmış Ege’yi Geçerken. Herkül Millas'ın makaleleri. O döneme ait gazele yazıları, haberler. Türkiye- Yunanistan Nüfus Mübadelesi, Mihri Belli ve Yanya'nın Gözyaşları, Fazıl Bülent Kocamemi gibi yapıtlan okumam gerekti. O döneme ne kadar hâkim olursam kalemimin o kadar rahalayacağının bilincindeydim. Romanın ilk cümlesini yazmadan önce iki yıl yalnızca okudum. Yazma sırasında da okumaya devam etlim. “Ah Mana Mu” benim için beş yıl süren güzel bir yolculuktu. O kadar uzun zamandır o karakterlerle yaşadım ki şimdi tuhaf bir boşluk hissediyorum. Terk edilmiş gibiyim, acıyan bir tarafım var.

Nevzat Süer Sezgin: Can Eryümlü’nün Sakız'ın Gözvaşlan romanında ve Handan Gökçek'in romanı “Ah Mana Mu”da, iki farklı milletin adetleri sık sık vurgulanıyor. Buna neden ihtiyaç duydunuz? Bunu romanlarınıza nasıl yedirdiniz?

C.E. Ben ulusları ailelere benzetiyorum. Her ne kadar Balkanlar’daki tüm ülkeler yapay uluslardan oluşmuş olsa da, resmi ideolojiler onları bir kalıba sokup, kendilerine ait görgüler verdi. Çoğunlukla hamaset geçerli de, ideolojilerin amacı o zaten. Yamalı halkları bütünleştirmek. Gene de aynı ülkede yaşayıp birbiriyle anlaşamavan bazı gruplar, Komşu bir ülkedeki halkla çok daha yakın hissedebiliyor kendini. O halklar birbirleriyle savaşmaz. Çünkü aynı aileden görürler kendilerini. Onun için politika sokulur araya. "Hayır! Sen bizim aslan ailemizdensin. Onlar tu kaka!" Karımla beni Sakız'da bir dağ köyüne götürmüştü arkadaşlarımız. Orada incir yetişirmiş ama yemeklik olmadığı için imbikten geçirilip suma denilen bir içki yapılırmış ondan. Gittiğimizde sokağa kurulmuş koca bir sofra hazırdı. Bir domuz kesilmiş, mangalda pişiriliyordu. Bizim de geleceğimizi duydukları için koyun eti almışlar. Tatlar karışmasın diye ikinci bir mangal yakmışlar, suma içmezsek diye de Türk rakısı bulmuşlar. Bu incelik ve kibarlık ancak aile bireyleri arasında olur ki, gittiğimiz ver kaba saba dağlıların köyüydü. İnsan her yerde aynı insan. Sevgisiyle, hüznüyle... Bir eski İstanbul şarkısı var. Rum ve Türk gençler boğaza karşı içki içiyor, "İkimiz de içki içip sarhoş oluyor, kavuşamadığımız sevgililerimiz için ağlıyoruz. Tek farkımız senin Allah, benim Hristos demem."

H.G.- Bir hikâye anlatmak için, insana, doğaya, olaya, zamana, acıya yaşama dair aklınıza ne gelirse hepsine ihtiyacınız var. Adetler, gelenekler, görenekler de insana dair onu anlatmak için en iyi unsurlar bence. Romanımda iki farklı milleti anlatıyorum evet ve bu iki milleti anlatabilmeme, karakterleri yaşatabilmeme bu adetler çok yardıma oldu. Ayrıca her zaman yeni kültürler, farklı adetler ilgimi çekmiştir, bunları öykülerimde, romanımda işlemeyi de seviyorum. Romanımda bu adetleri karakterlerimin yaşamlarının içine yerleştirdim. Örneğin Alkioni kızını evlendirdiği gece Meryem Ana ikonasının boynuna en değerli takısını takıp dua etti ki bu ikona anadan kıza geçer ve o ailenin kadınlarının bütün dileklerini, şükranlarını, adaklarım boynunda ve kollarında taşır. Zehra Hanım ise oğlunu eclendirdiği gece seccadesini serer ve uzun uzun dua eder.

“İNSANLAR İNANDIĞI SEYİ YASAR"
Nevzat Süer Sezgin:Sakız'ın Gözyaşları’ında günümüz aşkları anlatılırken, Ah Mana Mu'da herkesin özlediği, masalsı tat da bir aşk anlatılıyor. Yarattığınız kahramanların aşkını ve sizlerin aşk anlayışınızı paylaşabilir miyiz?

C.E. - Sakız'ın Gözyaşları’ndaki roman kahramanı Fatih, Sakız’a bir Yunanlı ile evli olan kız kardeşini ziyarete gidiyor. Aslında kendini İzmir'in dışına atmak derdi. Bir aşk acısı yaşıyor. Sevgilisi hamile olduğunu söylemiş ama tarihten kuşkulanan Fatih kan tahlili isteyince onunla birlikteyken başka biriyle de görüştüğü ortaya çıkmış kızın. Yalnız kalmak, düşünmek, hüznünü yaşamak istiyor. Yeni bir aşkı, çivi çiviyi söker diyerek başka birinde tescili aramayı düşünmüyor, istemiyor da ama aşkın nereden gelip nasıl vuracağı belli mi? Tokat çok farklı bir yerden geliyor. Kader çok yukarıdan bağlıyor yeni tanıştığı bir kadınla onu. İkisine de babaları akşamları Rilke'den şiirler okurmuş evde. İkisi de ezbere biliyor bazı şiirleri. Birbirlerinin sözlerini tamamlıyorlar. Eh, onlar birbirlerine yaklaşmayacak da kime yaklaşacaklar? Sürer, sürmez, o başka. Denemeye denmez mi? Bence aşk ruh ikizini bulmak değil, ruhunun öbürününkiyle bir olması. Birbirine kaynaması. İki beden, tek ruhla iki atlı bir araba oluyor. O zaman öbürünün hem tanrısı, hem gönüllü kölesi olunuyor. Arada hiçbir hesap olmaksızın...

H.G. - Rena ve Sakuş çok büyük bir aşk yaşadı. Rena, Sakuş için her şeyden vazgeçti, toprağından, ailesinden, arkadaşlarından. Benim için aşk biraz vazgeçmek, biraz göze almak çokça da emek sanırım. Hâlâ o masalsı aşklara inanıyorum, insanlar inandığı şeyleri yaşar çünkü.

Nevzat Süer Sezgin:Her iki romanda da mekân anlatımları olağanüstü, insan okurken sokakların kokusunu bile hissedebiliyor. Nasıl hu kadar güzel anlatabildiniz? Bir tekniği yolu yordamı var mı?

C.E. - Yunanistan'ın çoğu yeri, özellikle adalardaki mimari yapının korunmuşluğu beni çok etkilemişti. Bizde yok o koruma. Hatta özellikle, Rum kimliğini silmek için bilinçli olarak korunmadığını söyleyenler var. Günahı söyleyenlerin boynuna. Oradaysa bin yıllık köyler, kapılarda aile plakaları, insanların babalarının, dedelerinin işleriyle uğraşması, eskilerin yıkılıp yerine modernlerin (beton ve asfaltla) yapılmaması. Hani sokak ışıkları da elektrikle yanmasa bir zaman kayması yaşıyormuş duygusunu veriyordu insana. Televizyon var tabii ama insanlara eskiyi korurlarsa turizmin daha çok kazandıracağını anlatıyor. Bugün ülkenin en pahalı yerleri, gerçekten en iyi korunmuş yerler. Gerçi Selanik’in bir resmini görmüş, onu İzmir’in Alsancak'ı sanmıştım. Kordondaki iki katlı evlerin hepsini yıkıp, bizdekiyle aynı model apartmanları sıralamışlar kıyıya. Yön de ters olduğu için, denize karşı panjurlarını indirmişti çoğu. Belki de o yüzden, çok çağrılmamıza tarçın, bir türlü gidemedik oraya.

H.G. Zaman zaman yalnızca yer betimlemeleri yazarım, gün doğumunu, gün batımını, herhangi bir sokağı, bir dağ eteğini, bir ormanı. Yazma disiplini edinmek için yaptığım bir çalışmadır bu. Bir hikâyenin içindeyken ise gördüğümü yazıyorum. Bana göre duyumsadıklarını duyumsatabilen metinler başarılı.

Nevzat Süer Sezgin:Bence romanlarınız resmi tarihîmizin bize bellettiği yakın tarihimizin ezberini çok akıcı bir dille ve nefis kurgularla bozuyor. Böyle düşünüyorsanız bu ezber bozmalardan neler bekliyorsunuz?

C.E.  Ben aslında hiçbir şey beklemiyorum. Romanlarımla sadece kendi ezberimi bozduğumu kendime kanıtlamış oluyorum. İnsanların ezberlerini pat diye bozacağımı, onların görüşlerini 180 derece çevireceğimi, dolayısıyla barışa katkıda bulunacağıma falan asla inanmıyorum. Birinci nedenim, okumayan bir halkımızın olması. At yarışı tahminleri, tencere, tava vermese gazete satılmaz. (Japonya'da bir akşam gazetesinin tirajı 10 milyonmuş. Akşam gazetesinin!!!) İzmir Kitap Fuarının üçte biri sınav kitapları satan dershane standlarıydı. Bu ülkemizdeki ulusal eğilimin sefaletini, sınavlardan medet uman çocukların okullardan umudu olmadığını, tüccarlara teslim edildiğini gösteriyordu. Ayrıca üniversitelerde alacakları ekilimin kalitesi ne olacak? İkinci nedenimse, herkesin zaten kendi kişisel eğilimine göre kitap okuması.

İnsan seven insan İnsanları Seveceksin romanını, ihtilalci generaller de İşkence Tekniklerini alıp okur. Barış romanları yazan romantik çocukları da sistem askere alıp savaşa sürer. 1919'da Türklerle savaşmak istemeyen askerler Atina'da kurşuna dizildi. Gerisi gemilere dolduruldu. Gemilerde süren isyanları çıkaranları öldürüp öldürüp denize attılar. Yani 15 Mayısta İzmir e gelen gemiler kaynayan kazanlardı. Gene de geldiler, gene de savaştı çocuklar. Barış çağrılan hiçbir yaramadı.

H.G. - Ben kendi adıma şunu söyleyebilirim, umarım üstü örtülmeye çalışılan, yakın tarihimizde halkların neler yaşadığını merak edenler olur, onların bakış açısını biraz daha aralayabilirsem kendimi şanslı savacağım.

Nevzat Süer Sezgin:Başka ezberleri bozma hazırlıklarınız var mı?

C.E. - Eh, olmaz mı? Alnımda bir şey yazıyor ama aynada ters göründüğü için okuyamıyorum. Akıntıya kürek çekmek hoşuma gidiyor, diyelim. Kalimerhaba İzmir, zavallı Türkler ile zavallı Yunanlıların başkalarının çıkarları uğruna birbirleriyle savaştırıldığını anlatıyordu. Sakız'ın Gözyaşları, halkların tüm kardeşlik özlemlerine karşın savaşların daha da süreceğini... Ta ki insanların tüm insanlığı bir aile olarak gürene, tüm savaşları birer iç savaş sayacağı zamana kadar. O zaman gelerek mi, emin değilim. Üzerinde çalıştığım romanla bu tema bir üçleme olarak tamamlanmış olacak.
Savaşların neden yapılmak zorunda olduğunu anlamaya çalışıyor o. Ekonomisini, ulusları birleştirici gücünü, devlet yapısını irdeliyor. Kimselerin ezberini bozacağıma inanmasam da, insan olarak görevimi yapmış olmanın tatminini duyacağım onu bitirince. Ondan sonra masallar yazmak isliyorum.

H.G. Evet çok yakında, yeni bir romana başlayacağım. Cumhuriyetin ilk yıllarında kadının var olma savaşı diye kısaca özetleyebilirim.
Kali Merhaba İzmir/ Can Fryümlü / Dünya Yayıncılık/198 s.
Sakız'ın Gözyaşları/ Can Eryümlü/ Pupa Yayınlan / 340 s.
Ah Mana Mu/ Handan Gökçek/ Pupa Yayıncılık / 334 s.

Nevzat Süer Sezgin